كنگره‌ي بزرگداشت هشتصدمين سال تولد مولانا عصر امروز با برگزاري چند سخنراني پي گرفته شد.
به گزارش خبرنگار بخش ادب خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بهاء‌الدين خرمشاهي در اين نشست درباره‌ي «برگزيده‌هاي غزليات شمس» سخن گفت و با ياد كردن از گزيده‌ي محمد محجوب، «شمس‌الحقايق» و «مكتب شمس» انجوي شيرازي، افزود: گزيده‌ي‌ ديگري كه پس از تلاش‌هاي اوليه منتشر مي‌شود، گزيده‌ي غزليات شمس محصول تلاش محمدرضا شفيعي كدكني است كه كار بسيار مهمي است.
او از «رسول آفتاب» نيز به‌عنوان كاري مهم و گسترده ياد و اظهار كرد: «رسول آفتاب» اثر عبدالكريم سروش است كه به‌صورت سي‌دي منتشر شده است. اين اثر همه‌ي متن بديع‌الزمان فروزانفر را دارد و همچنين شرح سه غزل كه پنج ساعت به‌طول انجاميده، از ديگر بخش‌هاي «رسول آفتاب» است.
خرمشاهي در ادامه‌ي سخن از تصحيح نيكلسون ياد كرد و گفت: كتاب‌شناسي مولوي را يا مي‌شناسيم يا خوب است كه بشناسيم و در اين زمينه، ماندانا صديق بهزادي اثر خوبي را گردآوري كرده كه در طول 30 سال گسترش يافته و تا سال 80 را دربر مي‌گيرد. اين اثر را مي‌توان به‌عنوان سوغات برد؛ زيرا تمام كارهايي كه درباره‌ي مولانا هستند، در آن معرفي شده‌اند.
وي همچنين برگزيده‌ي «غزليات شمس» توسط شهرام رجب‌زاده، سيروس شميسا، محمدرضا عليقلي‌زاده و قربان وليئي را از ديگر كارهاي انجام‌شده دانست و درباره‌ي گزيده‌ي‌ «غزليات شمس» اثر خودش، نيز تصريح كرد: من در اين كار مبنا را به تصحيح و تعليقاتي گذاشته‌ام كه درواقع اساس كار من، اثر دوجلدي توفيق سبحاني است. از 3229 غزل اين دو جلد، تنها 400 غزل را انتخاب كرده‌ام. سعي كردم غزل‌هاي بلند را انتخاب نكنم. ضمن اين‌كه هر گزينش‌گري بر مبناي ذوق خود عمل مي‌كند. البته سعي شده كار دموكراتيك كنم و آن اين بوده كه از كار ديگران فيش‌برداري كنم تا ببينم ديگران در اين زمينه چه كرده‌اند؛ نه اين‌كه از روي دست آن‌ها نوشته باشم؛ زيرا به از روي دست ديگران نوشتن نيازي نيست. همچنين شش فهرست هم در اين اثر گنجانده‌ام.
بهاءالدين خرمشاهي در پايان درباره‌ي اين‌كه چرا تعليقات نوشته‌ و شرح نداده است، گفت: كريم زماني اين كار را كرده است. او تمام 3200 غزل معروف سروده‌ي مولانا را بيت به بيت شرح داده است و من سعي كردم كه بر برخي از بيت‌ها، تعليقات بنويسم.
همچنين توفيق سبحاني درباره‌ي «شعر و موسيقي در سماع مولويان»، با اشاره به تاريخچه‌ي سماع مولويان تصريح كرد: در سماع از ساز استفاده مي‌شود. ني مهم‌تر از سازهاي ديگر است؛ البته به مرور زمان، قانون، تنبور و حتا پيانو در مولوي‌خانه‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرند.
استاد دانشگاه تهران با بيان اين مطلب كه مولوي به موسيقي سخت علاقه‌ داشت، اذعان كرد: در ديوان كبير، اشعاري است كه مقامات موسيقي را به استادي برشمرده است. علاقه‌ي مولانا به موسيقي قونيه را پر از موسيقي كرده بود، تا جايي‌كه در حال وضو گرفتن نواي موسيقي به گوش مي‌رسيد.
توفيق سبحاني با بيان توضيحاتي درباره‌ي سماع در بين مولويان، يادآور شد: سماع چهار دور دارد و يادآور مي‌شوم كه در زمان مولانا براي سماع آداب خاصي نبود و قانون‌مند كردن سماع كار فرزند او بهاء‌الولد است.
او در پايان با اعلام خبر انتشار كتاب «ديوان كبير» كه به تصحيح او انجام شده است، خاطرنشان كرد: در ميان مولويان، اشعار مولانا و سلطان ولد و برخي بزرگان مولويه خوانده مي‌شود و از اشعار تركي كم‌تر استفاده مي‌شود.
به گزارش ايسنا، ميرزا ميراحمد از تاجيكستان نيز درباره‌ي «انسان كامل در مثنوي معنوي» گفت: اگر انسان كامل در اشعار شاعران ديگر به‌طور كلي آمده باشد، در آثار مولوي، انسان جنبه‌اي واقعي دارد؛ چنان‌چه شمس، صلاح‌الدين و حسام‌الدين در آثار مولانا هستند.
اين استاد تاجيك با بيان اين مطلب كه انسان كامل نزد مولوي، حضرت محمد (ص) هستند، خاطرنشان كرد: از ديدگاه مولوي، انسان بزرگ‌ترين آفريده‌ي پروردگار به حساب مي‌آيد و سبب اساسي توانايي انسان را در اين مي‌داند كه از خداوند مدد مي‌گيرد.
ميراحمد رابطه‌ي‌ انسان و خدا را از موضوعات اساسي «مثنوي معنوي» برشمرد و تأكيد كرد: مولانا پيامبر اكرم (ص) را نايب خدا در زمين مي‌داند. حضرت محمد (ص) كه انسان كامل هستند و مولانا در ميان كل پيامبران، براي حضرت محمد (ص) امتياز ويژه‌اي قايل است.
او همچنين يادآور شد: مولوي بزرگي پيامبر (ص) را از همان زمان كودكي‌شان مي‌داند و معتقد است با اين همه بزرگي مانند همه‌ي انسان‌ها هستند و تركيبي جداي از آن‌ها ندارند و تأكيد دارد كه ايشان نيز مانند انسان‌هاي زميني، درد، رنج، شادي و اندوه دارند. سيماي پيامبر (ص) در «مثنوي معنوي» چون پير خردمند تجلي يافته است.
ميراحمد با برشمردن ديگر ويژگي‌هاي حضرت محمد (ص) در «مثنوي» مولانا، يادآور شد: پيامبر (ص) در نزد مولوي، تصوير پاكي و آزادي هستند؛ از اين جهت ايشان را به آفتاب تشبيه مي‌كند. مولوي همچنين محمد (ص) را به ماه تشبيه مي‌كند؛ از اين‌رو نور محمدي در «مثنوي» و «غزليات شمس» بسيار به چشم مي‌خورد.
سپس حجت‌الاسلام سيدقهرمان صفوي «مثنوي» را شاهكار مولانا جلال‌الدين بلخي خراساني دانست و از او با عنوان بزرگ‌ترين صوفي و شاعر ايراني ياد كرد كه در حدود هشتصد سال پيش در قونيه زندگي مي‌كرده است.
اين مولوي‌پژوه در ادامه درباره‌ي ساختار كلي دفتر ششم «مثنوي» به ايراد سخن پرداخت و تأكيد كرد: مضمون اصلي دفتر ششم، توحيد است. ساختار دفتر ششم دربرگيرنده‌ي 4915 بيت، 141 بخش و 53 حكايت است، كه در 12 بحث و 3 بخش شكل گرفته است.
او سپس به ارائه‌ي خلاصه‌اي از مقاله‌ي خود پرداخت.
به گزارش ايسنا، والتر استون - استاد آمريكايي - هم با عنوان «مزاح بي‌پايان» به بررسي لطيفه و مزاح در آثار مولانا پرداخت.
او كه سخنراني خود را به زبان انگليسي ارائه كرد، بخش عمده‌ي شگرد آموزشي مولانا را طنز دانست.
در نشست بعدازظهر كه با عنوان «مولانا در جهان معاصر» برگزار شد، محمدجعفر ياحقي، بهاءالدين خرمشاهي، توفيق سبحاني و سيدقهرمان صفوي به‌عنوان هيأت رييسه، اداره‌ي جلسه را برعهده داشتند.