مدير پايگاه ميراث فرهنگي و گردشگري ايذه (آياپير) اميدوار است كه تجربه‌ي استفاده از اسكن ليزري دستي در نگاركند خنگ اژدر به‌زودي در يك كنفرانس مطرح شود و مسؤولان نيز نسبت به هزينه‌ي كمتر و قدرت مانور بيشتر اين نوع اسكن دربرابر نوع دوار آن توجه بيشتري داشته باشند.
جعفر مهركيان در گفت‌وگو با خبرنگار بخش ميراث فرهنگي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، بيان كرد: اين اقدام، نخستين مستندنگاري با اسكن ليزري دستي روي نگاركندهاي سنگي و صخره‌يي در جهان است و دريچه‌اي براي مستندنگاري بهتر علمي از نگاركندهاي صخره‌يي است.
وي ادامه داد: با همكاري مؤسسه‌ي پژوهش‌ها و كاوش‌هاي دانشگاه تورينوي ايتاليا و دانشكده‌ي تكنولوژي اين دانشگاه و نيز پژوهشكده‌ي باستان‌شناسي و حمايت رييس پژوهشگاه، پيشرفته‌ترين اسكن ليزري دستي براي بررسي نگاركندهاي ايذه به‌كار برده شد.
او توضيح داد: براي اين كار، محدوده‌ي نگاركند خنگ اژدر به 36 چهارخانه‌ي 60 در 60 سانتي‌متر تبديل شد كه پس از زاويه‌بندي و ثبت و ضبط مختصات ماهواره‌يي، اين نگاركند بررسي باستاني و مستندنگاري شد. در اين راستا، آزمايش اوليه اين بود كه به بررسي دقيق تيشه و ابزار كار و نوع پرداخت هنرمندانه‌ي حجاران دوره‌ي اليمايي بپردازيم تا مشخص شود كه آيا اين اثر در دو دوره ايجاد شده است يا خير كه اگر مشخص شود، در دو دوره بوده است، تاريخ‌گذاري ما با كمي مشكل مواجه مي‌شود.
به گفته‌ي مهركيان، اين كار در قالب يك تفاهم‌نامه بين ايران و ايتاليا به‌مدت يك سال بوده است و برنامه‌هايي نيز براي آينده درنظر گرفته شده‌اند، بويژه اين‌كه در اين محل به مطالعات بيشتري از نظر تاريخ‌گذاري، پراكندگي آثار، زيستگاه‌ها و رويدادهاي تاريخي با انجام لايه‌نگاري مي‌توان پرداخت.
وي اظهار داشت: استفاده از اسكن ليزري دستي براي ما كه سابقه‌ي استفاده از اسكن ليزري دوار را تاكنون داشتيم، تجربه‌ي بسيار خوبي بود. اين روش، پيشرفته و دقيق است كه براي تطبيق موقعيت و هم‌پوشاني تصويري از آن مي‌توان استفاده كرد و شاهد كوچك‌ترين خراش‌ها نيز مي‌تواند باشد.
مدير پايگاه ميراث فرهنگي ايذه تأكيد كرد: در ايذه با مشكلات زيادي روبه‌رو هستيم و نقش‌برجسته‌هايي كه در كول فرح در معرض باد و باران قرار گرفته‌اند، به‌طور نامحسوس درحال فرسايش هستند يا نگاركندهايي مانند اشكفت سلمان به‌وسيله‌ي افرادي ناآگاه آسيب ديده‌اند و بويژه سرما و يخ‌بندان بي‌سابقه‌ي امسال در كول فرح كه به آثار آسيب وارد كرد.
او گفت: اين تجربه براي نگاركندهاي ديگري كه در ايران وجود دارند، مي‌تواند استفاده شود. در واقع، در تمام كشور به يك مستندنگاري و بازنگري عمده‌ي آثار نياز است، زيرا مستندنگاري يك نوع حفاظت است كه با ثبت جزييات و ريزه‌كاري‌هاي يك اثر يك سند معتبر براي نسل‌هاي آينده به‌وجود خواهد آمد. اين روند، مدتي است كه در ايذه آغاز شده است و برنامه‌هاي وسيعي براي بازسازي واقعي و ماندگار آثار داريم. با اين حال، قصد داريم از هرگونه اقدام شتاب‌زده كه سبب آسيب‌رساني بيشتر به آثار تاريخي مي‌شود، جلوگيري كنيم.
مهركيان همچنين به فتوگرامتري آثار كول فرح و تهيه‌ي مولاژ و قالب از دو نگاركند در كول فرح و يك نگاركند در اشكفت سلمان اشاره كرد كه به اين ترتيب، زمينه براي ثبت ايذه در فهرست ميراث جهاني كه اكنون در فهرست موقت قرار گرفته است، آماده مي‌شود.