محققان دانشگاه رازي کرمانشاه موفق به ساخت غشاهايي نانوحفره‌يي‌ شدند كه كاربرد فراواني در صنايع داروسازي، صنايع لبني و در تصفيه آب و فاضلاب کاربرد فراواني داشته و بيشترين کاربرد آنها در تغليظ شير جهت توليد پنير در صنايع لبني است.
به گزارش سرويس پايان نامه خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، مهندس احمد رحيم‌پور، دانشجوي مهندسي شيمي گرايش جداسازي دانشگاه رازي کرمانشاه كه در تحقيقات رساله دكتري‌اش با راهنمايي دکتر سيد سياوش مدائني - عضو هيات علمي دانشگاه - اين تحقيقات را انجام داده است، اظهار داشت: غشاءهاي اولترافيلتراسيون که از محلول‌هاي سه يا چهار جزئي پليمر/ حلال و يا افزودني/ غيرحلال با ترکيب درصد خاص ساخته مي‌شوند، معمولاً داراي اندازه حفره 50 تا 200 نانومتر هستند. اين غشاءها مي‌توانند براي جداسازي ماکرومولکولهايي همانند پروتئين‌ها مورد استفاده قرار گيرند.
وي، هدف اصلي اين پژوهش را بررسي اثر استفاده از سه نوع ماده فعال سطحي آنيوني، کاتيوني و خنثي در کاهش اندازه حفره‌هاي سطح غشاء تا 20 نانومتر بدون تغيير در غلظت پليمر و در نهايت ساخت غشاءهاي نانوفيلتراسيون عنوان كرد.
رحيم‌پور خاطرنشان كرد: در اين تحقيق غشاءها با استفاده از محلول چهار جزئي پلي اترسولفون/دي متيل استاميد/پلي وينيل پيروليدون/غيرحلال و پنج جزئي پلي اترسولفون/دي متيل استاميد/پلي وينيل پيروليدون/سورفکتانت/غيرحلال با ترکيب درصدهاي مختلف ساخته شده‌اند. براي ساخت غشاء از روش تغيير فاز با استفاده از رسوب‌گذاري غوطه‌وري استفاده شده است.
وي گفت: در اين روش، ابتدا بايد محلول کاملاً يکنواختي از پليمر در حلال و افزودني‌هاي مورد نظر تهيه كرد. محلول يکنواخت که حباب‌زدايي شده است بر روي يک نگهدارنده مناسب ريخته مي‌شود و با استفاده از يک ضخامت‌دهنده، به صورت فيلم‌هايي با ضخامت 150 ميکرون در مي‌آيند. در نهايت براي ساخت غشاء، اين فيلم‌هاي پليمري درون غيرحلال مناسب که مخلوط آب و ايزوپروپيل الکل، با نسبت‌هاي حجمي 30/70 است، غوطه‌ور مي‌شوند تا فرآيند جداسازي فاز با استفاده از رسوب‌گذاري غوطه‌وري انجام شود. غشاءهاي ساخته شده بعد از خشک شدن با استفاده از ميکروسکوپ الکتروني روبشي، ميکروسکوپ نيروي اتمي، پتانسيل زتا و سيستم فيلتراسيون با جريان متقاطع از لحاظ ساختاري و عملکردي مورد ارزيابي قرار گرفتند.
به گزارش ستاد ويژه توسعه فن‌آوري نانو، رحيم پور تصريح كرد: با توجه به اينکه‌ اندازه حفره‌هاي سطح غشاء با افزودن ماده فعال سطحي به مقدار قابل توجهي کاهش يافته، در حالي‌که ميزان شار افزايش چشمگيري داشته است؛ مي‌توان اين غشاءها را نوع جديدي از غشاءهاي پليمري نانوفيلتراسيون با عملکرد بالا دانست.
به گفته وي، مقايسه عملکرد اين غشاءها با غشاءهاي خارجي که اکنون در صنايع لبني استفاده مي‌شوند، نشان مي‌دهد که اين غشاءها از لحاظ عملکردي داراي شرايط بهتري هستند.
جزئيات اين پژوهش در مجله Membrane Science (جلد 296، صفحات 121-110، سال 2007) منتشر شده است.