نانوکرههاي طلا، سلاحي تازه عليه سرطان!
نانوکرههاي توخالي از جنس طلا که با پپتيدهاي کوچک نشاندار شدهاند، ميتوانند سلولهاي ملانوما را پيدا کرده، به آنها نفوذ کنند و پس از نفوذ به آنها با تابش نور مادون قرمز نزديک گرم شده، سلولهاي ميزبان را بسوزانند.
به گزارش سرويس فنآوري ايسنا، يک گروه تحقيقاتي به رهبري دانشمندان مرکز سرطان آندرسون دانشگاه تگزاس ، نتايج اين تحقيق را در شماره فوريه مجله Clinical Cancer Research چاپ کردند.
يکي از مهمترين اهداف فنآوري نانو در درمان سرطان، نشانهگيري فعالانهي سلولهاي توموري با استفاده از نانوذرات است.
Chun Li ، نويسنده اصلي مقاله گفت: با اين روش ما به اين هدف بسيار نزديک شدهايم. هنگامي که به کمک نور ليزر، اين نانوکرهها را گرم کرديم، آنها در مقايسه با نانوکرههاي غير نشاندار که در سلولهاي ملانوماي موش جمع شده بودند، هشت برابر بيشتر به سلولهاي ملانوما آسيب وارد کردند.
آزمايشهاي مختلف نشان داد که تومورهايي که در معرض نور مادون قرمز بودند، در مقايسه با آنهايي که در معرض نور ماوراي بنفش و يا نور مرئي قرار داشتند، ضمن هدفگيري دقيقتري که داشتند، به طور بسيار مؤثرتري نابود شدند؛ چرا که نانوکرههاي فوق به عمق بافت تومورها نفوذ کرده بودند.
از پديدهي فتوترمال albatioin براي تيمار برخي از سرطانها از طريق قرار دادن فيبرهاي نوري در اطراف تومورها براي انتقال نور مادون قرمز استفاده ميشود.
پروفسور Li معتقد است که نقص اين روش هنگامي برطرف ميشود که از جاذب نور مادون قرمز استفاده شود. البته در مورد ملانوما محدوديتهايي وجود دارد؛ چرا که بافتهاي اطراف تومور نيز گرم ميشوند و در نتيجه دوز استفادهشده و طول مدت استعمال نور مادون قرمز محدوديت دارد.
با کمک نانوکرههاي طلاي توخالي در سلولهاي ملانوما، تابش نور ليزر با دوزي که 12 درصد کمتر از دوز لازم بدون نانوکرههاست، موجب مرگ سلولهاي موشهاي مورد آزمايش ميشود.
به عقيدهي پروفسور Li چنين دوزي به بافتهاي سالم اطراف آسيبي نميزند.
وي ميگويد: «اين نانوکرهها بهدليل کوچک بودن نسبت به منافذ بزرگ مويرگهاي خوني غير طبيعي (که تغذيهي تومور را انجام ميدهند) عبور كرده، در تومورها جمع ميشوند.»
محققان اين نانوکرهها را با پپتيد کوچکي پوشش ميدهند که ترکيبي از چند اسيد آمينه است. اين نانوکرههاي نشاندارشده به گيرندهي ملانوکوتين نوع1 (که در سطح سلولهاي ملانوما بسيار فراوان هستند) ميچسبند.
با کمک خواص فلورسانس نانوکرهها مشخص شده که آنها به سلولهاي ملانوما وارد شدهاند؛ در حالي که نانوکرههاي غير نشاندار نتوانستند وارد اين تومورها شوند و به همين دليل با تابش نور مادون قرمز، سلولهاي توموري حاوي نانوکرههاي نشاندار با نسبت بسيار بيشتري نابود ميشوند، همچنين مشخص شد که نانوکرههاي غير نشاندار در نزديکي مويرگهاي خوني دور تومورها جمع شده و نانوکرههاي نشاندار به درون تومورها رفتهاند.
سدهاي زيستي زيادي در سر راه نانوذرات فوق وجود دارند كه مهمترين آنها کبد و طحال است.
Li ميگويد: «بدن انسان پس از دريافت ذرات خارجي آنها را به کبد و طحال منتقل ميکنند، تا تخريب شوند.»
بيشتر نانوکرههاي نشاندار به سلولهاي توموري رفته، تعداد کمي از آنها وارد طحال ميشوند؛ ولي بيشتر نانوکرههاي غير نشاندار در طحال و کبد ديده شدند، اين در حالي است كه تعداد کمي در تومورها رفته بودند و همين مشاهدات بهخوبي بيانگر نقش نشاندار شدگي در افزايش بازدهي نانوکرهها به شمار ميرود.
در گروهي از موشها، 66 درصد از تومورها با نانوکرههايي نابود شدند که در معرض نور مادون قرمز بودند؛ و 9/7 درصد از تومورهايي که با نانوکرههاي غير نشاندار تيمارشده بودند، از بين رفتند.
کروي بودن نانوکرهها و قطر کم آنها (40-50 نانومتر)، ويژگي مطلوبي براي تسهيل عبور آنها از رگهاي خوني و ورود به سلولهاي توموري، فراهم آوردهاست.
همچنين توانايي بالاي آنها در جذب نور در محدودهي مرئي و مادون قرمز، اين نانوکرهها را از ديگر نانوذرات فلزي متمايز ساختهاست.
به علاوه اين نانوکرهها (که از طلاي خالص ساخته شدهاند) از نظر بهداشتي هم کاملاً سالم بوده، مشکلي براي بدن ايجاد نميکنند.
١٠:٢٦ ١٧/٠١/١٣٨٨