ايمونولوژيست ايراني و همكارانش در دانشگاه «ايلي نويز» آمريكا موفق به كشف و ساخت شناساگر جديد تشخيص سرطان در مراحل اوليه شكل‌گيري شدند.
دكتر ربابه رضايي‌پور، استاد ايمونولوژي دانشگاه عـلوم پزشکي شهيد بهشتي و پژوهشگر موسسه علوم و فن‌آوري‌هاي پيشرفته دانشگاه «ايلي نويز»» آمريكا كه نتايج اين تحقيق را در مجله علمي «Cancer Investigation Journal» ارائه كرده است در گفت‌و‌گو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا) خاطرنشان كرد: «ماركر» يا شناساگر به عنوان برچسبي براي شناسايي سلول‌هاي سرطاني از سلول‌هاي سالم در روند تشخيص و درمان عمل مي‌كند. نحوه عرضه اين «تومور ماركر» در سطح سلولهاي توموري در سرطان سينه در اين مقاله براي نخستين بار گزارش شده است. اين مارکر همانند اکثر ماركرهاي توموري در بدن تمامي افراد وجود دارد ولي در بيماران مبتلا به سرطان هاي مختلف توليد آن به طور غير طبيعي افزايش مي‌يابد و به حدي مي‌رسد كه قابل تشخيص مي‌شود.
وي تصريح كرد: از آن جا كه اين ماركر در فرايند رگ زايي نقش دارد و سلول‌هاي سرطاني براي رشد و ايجاد توده پيش از هر چيز به رگ سازي نياز دارند تا بتوانند اكسيژن و غذاي لازم را تامين كنند، ماركر شناسايي شده جديد در تشخيص اكثر سرطان‌ها كارايي دارد.
دکتررضايي پور در خصوص نحوه استفاده از اين روش جديد که به تازگي در امريکا ثبت اختراع نيز شده است خاطر نشان كرد: در اين پژوهش از نانوذرات مغناطيسي استفاده شده كه به ماركر موجود در سطح سلول‌هاي سرطاني متصل شده و از طريق تصوير برداري وجود آنها شناسايي مي‌شود. نكته جالب اين است كه اين نانوذرات هوشمند به نحوي اختصاصي هستند كه دقيقا در محل بافت‌هاي سرطاني كه تجمع كرده و مي توانيم با تصوير برداري محل تجمع ‌ را رديابي و حتي روند درمان را آغاز كنيم.
وي درباره روش‌هاي تصوير برداري قابل استفاده براي رديابي نانوذرات در اين تكنيك خاطر نشان كرد: دو روش براي استفاده از نانوذرات مغناطيسي وجود دارد. يكي MRI است كه با يا بدون تزريق ذرات مغناطيسي انجام مي‌شود كه در روش مبتني بر تزريق اين ذرات، تصاويري با وضوح بيشتر و بهتر به دست مي‌آيد. روش ديگر كه گروه ما مبدع و پيشروي آن است به Magneto-Motive Optical Coherence Tomography) MMOCT) موسوم است که در آن از اشعه ليزر به همراه ذرات مغناطيسي براي تصوير برداري استفاده مي‌شود كه از هر دو روش براي تصويربرداري موجود زنده استفاده كرده و با موفقيت جواب گرفته ايم. در پي تاييد كارآيي اين روش در آزمايش‌هاي مختلف براي ثبت آن به عنوان اختراع و نيز ارائه نتايج در مجلات علمي مختلف نيز اقدام كرده‌ايم.
استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با اذعان به وجود شناساگرهاي مختلف ديگر براي تشخيص سرطان‌ها گفت: مزيت ماركر شناسايي شده اين است كه امكان تشخيص سلول‌هاي سرطاني را در مراحل اوليه بيماري و قبل از بزرگ شدن تومور فراهم مي‌كند.
وي در ادامه به موفقيت ديگر خود در راستاي استفاده از ماركر سرطان در تشخيص و درمان اين بيماري به كمك نانوذرات اشاره و تصريح كرد: ذرات مغناطيسي كه تا كنون در بازار موجود بوده‌اند و در روش MRI استفاده مي شوند کاملا غير اختصاصي هستند و قدرت تشخيص ندارند. ضمنا نانو ذراتي که تاکنون به منظور هوشمند سازي اين ذرات تهيه شده اند؛ متاسفانه به دليل نحوه سنتز قدرت تشخيص اختصاصي بالايي ندارند، در حالي كه من آنتي بادي‌هاي اختصاصي را كه ضد ماركر شناسايي شده هستند به نحوي به اين نانوذرات متصل كردم كه کاملا هوشمندانه قدرت شناسايي و هدف گيري سلول‌هاي سرطاني را دارند. نتايج آزمايش‌ها حاكي از قدرت بسيار بالاي مجموعه در تشخيص سلولهاي سرطاني است.
اين پژوهشگر افزود: مراحل بعدي تحقيق، دارورساني و نابودي سلول‌هاي سرطاني در محل به کمک اين نانوذرات هوشمند مي باشد.
استاد دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي با اشاره به اين كه اين تحقيقات را طي فرصت مطالعاتي چندين ساله در مركز نانوتكنولوژي دانشگاه ايلي نويز به انجام رسانده است به ايسنا گفت: حدود چهار سال پيش كه به اين مركز آمدم كار روي اين پروژه را آغاز كردم و با توجه به اهميت و كارايي اين تحقيقات در تشخيص و درمان به موقع سرطان بسيار علاقمند بودم كه كار را تا رسيدن به نتيجه مطلوب ادامه بدهم و با توجه به درخواست همكارانم در پروژه، بعد از اتمام دوره يك ساله با موافقت دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي سه سال مرخصي بدون حقوق گرفتم كه خوشبختانه توانسته‌ام نتايج خوبي بگيرم و خوشحالم كه با پايان اين مهلت دست پر به كشور بازمي‌گردم.
دكتر رضايي پور در پايان تصريح كرد: با توجه به پيشرفت عالي طرح بسيار دوست دارم كار را ادامه بدهم و دانشگاه ايلي نويز هم مايل است در مرحله بعدي كه دارورساني و نابودي سلولهاي سرطاني با استفاده از نانو ذرات توليدي است همكاري داشته باشم. البته مطلع شده‌ام كه يك مركز تحقيقات نانوفن آوري هم در دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي فعال شده كه اميدوارم تحقيقاتم را که در نهايت كمك موثري به تشخيص و درمان بيماري سرطان خواهد بود در آن مركز يا موسسات مشابه در كشور ادامه دهم.