با تلاش فن‌آوران ايراني محقق شد:
دستيابي به تكنيك استخراج نيمه صنعتي مواد مؤثره دارويي با سيالات فوق بحراني

محققان دانشكده داروسازي دانشگاه علوم پزشكي تهران موفق به طراحي و ساخت سيستم استخراج مواد موثره گياهي و دارويي با به كارگيري سيالات فوق بحراني شده اند‌ كه بيش‌تر در صنايع غذايي مورد استفاده قرار مي‌گيرد.
دكتر عليرضا وطن آرا، مدير عامل شركت فن‌اوري طراح اين سيستم در گفت‌وگو با خبرنگار «پژوهشي» خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در خصوص طراحي و ساخت سيستم استخراج مواد مؤثره گياهي و دارويي با بکارگيري سيالات فوق بحراني، گفت: اين سيستم بر اساس به كارگيري دي اكسيد كربن فوق بحراني استوار بوده و در واقع فن‌آوري جديدي است كه در دنيا فقط چند كشور آن را در اختيار دارند و در ايران نيز براي اولين بار به بهره برداري رسيده است. البته قبلا تلاش‌هايي در سطوح تحقيقاتي و پژوهشي انجام شده و چند مركز دانشگاهي و پژوهشي در کشور تحقيقاتي در اين زمينه انجام مي‌دهند که نتايج در حد كار تحقيقاتي، تهيه و انتشار مقاله علمي بوده است.
وي تصريح كرد: در حال حاضر اين طرح در ابعاد توليد نيمه صنعتي اجرا شده است كه امکان صنعتي كردن آن نيز کاملا عملي مي باشد.
دكتر وطن آرا، در زمينه كاربردهاي اين سيستم، اظهار كرد: با توجه به كاربردهاي گسترده اين فناوري، در حال حاضر براي تجاري شدن و ايجاد صرفه اقتصادي، توليد عصاره هاي گياهي مورد استفاده در صنايع غذايي مورد نظر قرار گرفته است که به نتايج مطلوبي دست يافته ايم.
وي درباره نحوه كاركرد اين سيستم اظهار كرد: براي استخراج و خالص سازي مواد موثره گياهي و دارويي معمولا از روش‌هاي مخرب و يا حلال‌هاي شيميايي استفاده مي شود که کاهش کيفيت فرآورده و از دست رفتن ترکيبات ضروري در محصول را به دنبال دارد. از طرف ديگر استفاده از حلال‌هاي شيميايي نيز مي‌تواند مضراتي براي بدن و محيط زيست به همراه داشته باشد.
وطن‌آرا در ادامه تصريح كرد: دراين فن‌آوري جديد گاز دي اكسيد كربن را در فشارهاي بالا (حدود 300 اتمسفر) و در دماي ملايم حدود 45 ــ 50 درجه سلسيوس در فازي قرار مي‌دهيم كه به آن فاز «فوق بحراني » اطلاق مي‌شود، در چنين شرايطي دي اكسيد كربن خصوصيات حلالي پيدا مي‌كند و مي‌تواند مواد و تركيبات را به طور گزينشگر در خود حل كند.
وي خاطر نشان كرد: با استفاده از اين روش از دي اكسيد كربن فوق بحراني به عنوان يك حلال بي اثر، بي‌خطر، بي ضرر و سازگار با محيط زيست استفاده مي‌كنيم و موادي را كه مد نظر است، از نمونه گياهي يا دارويي خارج كرده و به صورت كاملا خالص بازيابي مي‌كنيم، بدون آن كه آسيبي به ساختار آن رسيده باشد و يا اين كه دي اكسيد كربن براي ما عوارض نامطلوبي را به همراه داشته باشد.
مديرعامل شركت فن‌آوري داروافشان در گفت‌و‌گو با ايسنا ادامه داد: در كشور ما اقتصادي كردن اين فن‌آوري به لحاظ تحريم‌هاي اعمال شده و حجم سرمايه‌گذاري‌ اوليه مورد نياز مشكل مي‌باشد، اما خوشبختانه با اتکاء به تحقيقات زمينه‌يي كه در دانشكده داروسازي دانشگاه علوم پزشکي تهران انجام شده بود و بومي شدن دانش فني طراحي و ساخت اين سيستم، در اين مرحله كار را در مقياس بالاتر و در ابعاد نيمه صنعتي انجام داديم كه آغاز حرکت سمت تجاري كردن اين فن‌آوري خواهد بود.
وي افزود: اين سيستم با حمايت مركز رشد واحدهاي فن‌آوري دارويي دانشگاه علوم پزشکي تهران تاسيس و راه‌اندازي شد، اما تجاري كردن ايده‌هاي جديد و فن‌آوري‌هايي با تكنولوژي پيشرفته حمايت‌هاي جدي و مستمري را مي طلبد تا ايده هايي كه در سطح تكنولوژي‌هاي پيشرفته است و مي‌تواند ابزارهاي رقابتي با دنياي مدرن باشد، منجر به راه‌اندازي و پايه گذاري واحدهايي صنعتي و تجاري در اين سطح شود.
وطن آرا با بيان آنكه كارهايي از اين قبيل هم زمانبر است و هم دانش و نيروي فني و متخصص را مي‌طلبد، اظهاركرد: پايه گذاري فن‌آوري‌هاي نوين در كشور كه بخواهد منتهي به تجاري شدن شود، فرايند پيچيده‌اي است كه نياز به حمايت‌هاي مالي، فني، مشاوره‌يي داشته و نهاد و ارگاني براي ايجاد ارتباط بين اين واحدهاي فن‌آوري با بازارهاي داخلي، جهاني و شركت‌هابين المللي صاحب نظر و بازار، ضروري است تا با ايجاد اين ارتباط بتوانيم بازار خود را به نحو مناسب و مطلوب تعريف كرده و توسعه دهيم.

٠٩:٢٥ ٠٧/٠٥/١٣٨٨