تمام گويشهاي ايران در معرض نابودياند
عضو هيات علمي پژوهشكدهي زبان و گويش سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري تمام گويشهاي ايران را بدون استثنا در معرض نابود دانست.
يدالله پرمون در گفتوگو با خبرنگار بخش ايرانشناسي خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) در اصفهان دربارهي تعداد گويشهاي محلي ايران، اظهار داشت: به تعداد آباديهاي كشور، گويش وجود دارد. البته فهم گويش سخت است؛ ولي فهم لهجه آسان است. تعريفي كه من از لهجه دارم، تداخل عادتهاي تلفظي زبان مادري را در هنگام صحبت كردن به زبان ديگر شامل ميشود. به اين دليل، گويش گونهاي از زبان است كه تفاوتهاي تلفظي دارد كه اين تفاوتها واژگانياند و نه لزوما ساختاري.
او تصريح كرد: در تمام روستاهاي ايران گويش وجود دارد؛ اما گويشها از هم فاصله دارند. بهعنوان مثال، اگر نقطهي مبدا را گويش معيار يعني زبان تهران در نظر بگيريم، بعضي گويشها به آن نزديكترند؛ يعني يك شهروند تهراني بهتر آن گويش را درك ميكند و برخي ديگر مثل گويش يزدي نسبت به زبان معيار دورترند و اين مرحله تا زماني ادامه داد كه از حد گويش خارج و وارد گسترهي زبان شويم.
وي گفت: هجوم وسايل ارتباطاتي از جمله ماهواره و اينترنت، ما را از گويش مادري دور ميكند و در واقع، شخصيت اجتماعي اهالي هر منطقه را به اين سو سوق ميدهد كه گويش محلي را كنار بگذارند و تكلم گويش معيار را شروع كنند.
پرمون راهحل اين مساله را دعوت مردم و نسل جوان به استفاده از گويش محلي ارزيابي و اضافه كرد: به همين دليل، پژوهشكدهي گويشهاي محلي، پيكرههاي زباني را پيشبيني كرده است كه اين پيكره عبارتند از پرسشنامهي جامعي كه به روش علمي تدوين ميشود و با دستگاههاي ديجيتالي از اهالي جملههايي را ضبط ميكند كه با اين كار، نحوهي زبان، نظام آوايي و معناي گويش را شناسايي و بانكي اطلاعاتي را در رابطه با گويش ايجاد و ثبت ميكنيم.
او از ديگر اقدامات پژوهشكدهي گويشهاي محلي را تدوين اطلس زباني ايران دانست و توضيح داد: اين اطلس در 13 استان كشور از جمله استان اصفهان راهاندازي ميشود.
وي در ادامه تاكيد كرد: بايد براي حفظ گويشها فرهنگسازي شود؛ يعني بايد يك گويش در وهلهي نخست، ثبت سپس بايگاني و پس از آن زمينهي پژوهش دربارهي آن فراهم شود. همچنين بايد مردم را به استفاده از اين گويشها ترغيب كرد و به نوعي رقابت ميان آنها بهوجود آورد.
١٠:٥٠ ٠٧/٠٣/١٣٨٥